Konu harika bir tat olduğunda e-sigara kullanan kişiler orijinalliğe ve özelleştirmeye önem verir. Belli bir zamandır e-sigara kullanıyorsanız veya e-sigaraya yeni başladıysanız, bir süre sonra kendinizi “keşke … gibi bir tat alabilsem” veya belki “acaba kendim … kadar iyi bir tat yaratabilir miyim” diye düşünürken bulacaksınız. Keyfini süreceğiniz iyi bir tadı yakalamak oldukça zor, tam olarak istediğinizi yakalamanız ise imkansıza yakın. Bu yüzden Google’da kendi elektronik sigara likitinizi kendiniz yapmak için içerikler aradınız ve şimdi buradasınız, size yardım etmekten mutluluk duyacağız.
DIY(“do it yourself” – kendi başına yap) e-likitleri yaparken kendinizi favori kurabiyenizi yapıyormuş gibi düşünebilirsiniz. Karışımı oluşturacak bileşenlerin bir listesine, bazı temel ekipmanlara ve bunları bir araya getirecek bazı talimatlara ihtiyacınız olacak. Bu noktadan itibaren kendi başınıza yeni bir şey elde etme deneyimini yaşayacaksınız. Kişisel aroma formülünüz ile sevdiğiniz bir tadı elde edebilir, likitinizi kendiniz yaratacağınız için belli bir tasarruf yapabilir ve belki de çevrenizdeki e-sigara kullanan kişiler tarafından övgüler alabilirsiniz.
Bileşenlerinizi Tanıyın
- Seyreltilmiş Nikotin – Bir miktar seyreltilmiş nikotine ihtiyacınız olacak. Burada nikotinin kendine has bir tadının olduğunu unutmamak gerek, bu sebeple formülünüzdeki nikotin miktarı likitinizin tadını değiştirebilir. Eğer MaxVG formülleri yaratmak istiyorsanız, VG ile seyreltilmiş nikotin almayı düşünmelisiniz. Genellikle endüstrilerde 100mg/mL seyreltilmiş nikotin kullanılır çünkü hacim başına sertliğin matematiksel hesabı daha kolay yapılır. Ayrıca, az miktarda 100 mg/mL ile uzun bir yol kat edilebilir ve seyreltme oranınızda daha fazla esneklik sağlar. Ancak nikotin, yüksek konsantrasyonlarda hem soluma hem de deri teması açısından tehlikeli bir maddedir. Eğer kafanızda herhangi bir soru işareti varsa veya bunu güvenli şekilde yapabileceğinizden emin değilseniz 25mg/mL sizin için daha iyi bir seçenek olacaktır. Seyreltilmiş nikotin ile uğraşırken ve saklarken lütfen tüm ihtiyati tedbirleri aldığınızdan emin olun.
- PG veya VG – Propilen glikol(PG) veya bitkisel gliserine(VG) ihtiyacınız olacak. Bu maddeler seyreltici olarak tanımlanır. Nikotin ve tatlandırıcılar yüksek konsantrasyona sahiptir ve memnun edici bir e-sigara deneyimi için seyreltilmiş olmaları gerekir. Bu yüzden PG veya VG’yi formülünüzün hacminin çoğunu oluşturan “baz” olarak kullanacaksınız.
- PG ve VG arasında bazı farklar vardır. Bu iki bileşen farklı tatlara, farklı akışkanlık dirençlerine ve e-sigara kullanımı sırasında boğazda yaratılan farklı hislere sahiptirler. Çoğu e-likit PG ve VG’nin belli oranlarda karıştırılması ile oluşturulur. Yaygın oranlar 70/30, 50/50 veya 30/70 şeklindedir. Aroma konsantreleri genellikle PG ile seyreltilir, tanım olarak genelde 100% VG yerine MaxVG görmenizin sebebi budur. Hem PG hem de VG e-sigara için uygundur, ancak muhtemelen yeni başlayacağınız için farklı oranlar denemek isteyeceksiniz.
- PG gıda, tütün ve kişisel bakım ürünlerinde kullanılan organik bir kimyasal bileşendir. Eczacılıkta da solunumla ilgili ürünlerde kullanılır. PG, aroma konsantrasyonunun tadını VG kadar değiştirmez. Ayrıca PG aşırı kullanımdan sonra boğaza sert vuruş nedeniyle tahriş edebilir. Pek yaygın değildir ancak bazı insanların PG’ye alerjisi vardır.
- VG PG’ye göre nispeten daha tatlı ve daha yoğundur. Yüksek VG oranına sahip e-likitler atomizerdeki pamuk tarafından daha uzun sürede emilir. VG, aromanızı değiştirebilir ama bu kişisel zevkinize göre kötü veya iyi yönde olabilir. Boğazda daha hafif bir his oluşturur ve çok daha fazla buhar üretmenizi sağlar.
- İhtiyacınız olan son şey ise aroma. Aromaları çok çeşitli kaynaklardan bulabilirsiniz. Bu aromalar gıda tatlandırıcısı olarak değil, özel olarak e-sigara likitlerinde kullanılmak üzere üretilmişlerdir.
Ekipman
- Şişeler – Plastik damlalığa sahip şişeler yapacağınız işlem için en uygun maliyetli seçimdir. Çünkü farklı tatlar yaratmak adına şişeleri kolayca temizlemeniz gerektiği için bu tip şişeler işinizi görecektir. Her varyasyon için az miktarda ham madde kullanırken yapacağınız matematik ve ölçümlerin daha titizlikle yapılmış olması gerekir. Örneğin 50mL’lik bir hacime sahip şişe yerine 10mL’lik şişe ile kesin ölçümler yapmak zor olabilir.
- Kaplar – Eğer daha büyük miktarlar yapacaksanız kesinlikle dereceli silindire veya beherglasa ihtiyacınız olacak. Bu malzemeler mutfak tezgahınızda yapacağınız basit işlemler için çok da gerekli değil ancak örneğin kısıtlı sayıda şırıngaya sahipseniz çapraz kontaminasyonun önüne geçmek adına bu malzemeler kullanışlı olacaktır. (eğer aroma ve nikotin için aynı şırıngayı kullanıyorsanız ve dikkatli olmazsanız bileşenleri bir şişeden diğerine yanlışlıkla aktarabilirsiniz)
- Şırıngalar – Şırıngalar ve pipetler, kapların üzerindeki küçük boşlukları doldurmak ve e-likit yapmanız için gereken bileşenleri doğru miktarda eklemek için temel bir araçtır. Şırıngalar kesin olarak ihtiyacınız olan miktarda nikotin, PG/VG veya aromayı karıştırma kabınıza aktarmanızı sağlar. Bu sayede beğendiğiniz bir e-likit elde ettiğinizde size yeni formülünüzü tekrar tekrar üretmenizde kolaylık sunacak.
- Eldivenler – En dikkatlimiz bile nadiren de olsa çalıştığı şeyi dökebildiğinden ve nikotinin deri yoluyla emilebilmesinden dolayı çalışırken eldiven kullanmanılması önemlidir. Eldivenler likitinize elinizden herhangi bir toz veya pislik bulaştırıp kirletmemeniz ve sizi güvende tutacak, kimyasal maddelere dayanıklı bir önlem olması açısından önemlidir.
Formül
Aşağıda sıfırdan e-likit yapmak için gerekli olan talimatlar verilmiştir. Başlamadan önce ifade etmek isteriz ki, eğer beğendiğiniz bir e-likit satın aldıysanız ve biraz daha bir şeylere ihtiyacı olduğunu düşünüyorsanız kesinlikle başka bir aromadan birkaç damla ekleyebilirsiniz.
Formülün en önemli özelliği tekrar üretilebilir olmasıdır. Eğer ortaya beğendiğiniz bir karışım çıkarırsanız, doğal olarak onu tekrar yapmak isteyeceksiniz. Ancak şanslı veya çok deneyimli değilseniz ilk denemenizde o kusursuz tadı yakalamanız oldukça zor. Doğru formülü bulmanız için birkaç farklı varyasyon denemeniz gerekecektir. Tekrar üretmeye değer bir formül bulmanız için en önemli iki şey titiz notlar ve hassas ölçümlerdir. Notlar ayrıca yeni şeyler denerken eski formüllerinizi de unutmamanız konusunda size yardımcı olur. Ölçüm hakkında bir not… “Damla” saymak yeterli gelebilir ancak pek çok çevresel faktör bir damlanın gerçek hacmini değiştirebilir. Toplam hacminiz ne kadar küçük olursa, damla boyutundaki bu küçük değişiklikler formülünüzü yeniden oluşturmaya çalışırken büyük farklılıklar yaratabilir. Şırınga gibi kalibre edilmiş ölçüm cihazları kullanmak ve bir karışım hakkındaki her bilgiyi not almak yeni vasyasyonlar denerken önemlidir.
1. İlk adım e-likitimizde istediğimiz nikotin sertliğini kararlaştırmak, daha sonra ne kadar nikotine ihtiyacımız olduğunu saptamak. Burada kullanılacak olan matematik çok zor değil, ancak matematiği yanlış yaptığımızda hoş olmayan bir deneyimle karşı karşıya kalabiliriz.
Kaç miligram nikotine ihtiyacımız olduğunu belirleyin.
(mg/mL cinsinden sertlik)(mL cinsinden hacim) = mg cinsinden nikotin miktarı
Örnek: 8mg/mL e-likitten 50mL yapmak istiyoruz. Bu yüzden 50mL formülümüz için 50×8=400mg nikotine ihtiyacımız var.
(Gerekli olan miktar)/(seyreltilmiş nikotin sertliği) = kullanılacak hacim
Örneğin devamı: Eğer 100mg/mL seyreltilmiş nikotinimiz varsa, 400mg/(100mg/mL)= 4mL, 25mg/mL seyreltilmiş nikotimiz varsa 400mg/(25mg/mL)= 16mL ihtiyacımız var.
2. Eldivenlerimizi takıp nikotini şişemize aktaracağız. Bir adet 50mL’lik LDPE damlalığa sahip şişemiz var. 8mg/mL yapmak istiyoruz ve elimizde 25mg/mL PG nikotinimiz var, bu yüzden nikotin kabımızdan 16mL alabilmek için temiz bir şırınga kullanacağız.
Doğru miktarı hazırlamak zor olabilir, bu yüzden doğru miktarı elde ettiğimizden emin olmanın en kolay yolu ihtiyacımız olan miktardan biraz daha fazlasını çekmek ve daha sonra şırınga pistonunu 16mL seviyesine gelene kadar bastırmak.(veya bunu 4 kez 4mL için yapın). Şırınga pistonuna basarken şırıngayı nikotin kabının içinde tutarsanız herhangi bir nikotin israfından da kaçınmış olursunuz.
Şırınga içerisindeki hava baloncukları doğru ölçüm yapmanızı engelleyebilir. Eğer şırıngada bir hava baloncuğu görürseniz şırınganın iğnesini yukarı çevirin ve havayı şırınganın üst kısmına getirin, daha sonra likit iğnenin ucunda görünene kadar pistona dikkatlice basın. Bu işlemden sonra iğneyi tekrar kaba geri tutabilir ve doğru ölçüm için pistona basabilirsiniz.
3. İhtiyaç duyduğumuz miktar şırıngadayken, ilk deneme için kullanacağımız 50mL plastik damlalığa sahip şişemize boşaltabiliriz.
4. Şimdi de aroma eklememiz gerek. İstediğiniz her türlü aroma kombinasyonunu kullanabilirsiniz.
5. Çoğu aroma için tavsiye edilen seyreltme yaklaşık 10%’dur, bu yüzden eğer 50mL yapıyorsak 5mL aromaya ihtiyacımız var. Farklı temiz bir şırınga kullanarak ölçüm yapacağız ve nikotinde yaptığımız gibi aromayı da şişeye aktaracağız.
Aroma konsantrelerinin çok karmaşık yapay tatlar olduğunu unutmayın. Daha fazla aroma eklemek daha iyi bir tat elde edeceksiniz demek değildir. E-likitinize çok fazla aroma katmanız tadını tamamen yitirmesine ve istenilen tadı değil, yapay aromanın kimyasal bileşenlerinin tadını almanıza sebep olabilir. (Bunu seyreltilmemiş aroma kullanarak e-sigara içen birine sorun, gerçekten hiç hoş bir deneyim değil) Eğer güçlü konsantreler kullanıyorsanız, muhtemelen aromalarınızın toplam hacmini e-likitinizin toplam hacminin yaklaşık 10-15%’i düzeyinde tutmak isteyeceksiniz. Bu değer kullandığınız aromalara göre aşağı yukarı oynayabilir. Eğer başka aroma konsantreleri kullanıyorsanız, tavsiye edilen seyreltme 20-30% civarındadır. Her üreticinin tavsiye ettiği seyreltme oranını kontrol edebilirisiniz.
Ayrıca birkaç aromayı karıştırdığınızda tadın beklediğinizden çok daha farklı çıkabileceğini bilmelisiniz. Bu bazen iyi bazen de kötü anlamda olabilir. Bazen kullandığınız diğer aromaları ortaya çıkarmak veya dengelemek için çok küçük bir değişim yapmanız gerekebilir. Deneyim kazandığınızda bu etkiyi görmeye başlayacaksınız. Örneğin çok az bir mentol aroması formülünüzde farklılık yaratabilir.
Bazen tarife eklemeden önce aromayı yalnızca PG/VG baz ile denemek tadı daha iyi almanız açısından iyi bir fikirdir.
6. Likitimizi tamamlamak için seyreltici/baz eklememiz gerek. Çünkü likitimizde şimdiden nikotinden ve aromadan dolayı PG var, bu sebeple VG kullanacağız.
16mL seyreltilmiş nikotin, 5mL aroma ekledik. Yani toplam 21mL’miz var. Bu yüzden 50mL hesaplamasına göre hala 29mL açığımız var. Bu açığı şişeye temiz bir şırınga ile 29mL VG ekleyerek kapatacağız.
Lütfen şişelerin dereceli olmadığını(ölçüm işaretleri olmadığını) ve etiketlendiği hacimden biraz daha fazlasına sahip olduğunu göz önünde bulundurun. Ayrıca şişeler üreticiler arasında biçim ve toplam hacim bakımından farklılık gösterir. Eğer bu tür şişelere sahipseniz bir şişeyi 50mL su ile doldurup ne kadar yer kapladığına bakabilirsiniz. Daha sonra bazınızı eklerken o tarz bir şişenin ne kadarının dolu olması gerektiğini göz kararı ile belirleyebilirsiniz. Bu tür şişeler toplam haciminizi kesin şekilde elde etmenizi zorlaştırır, nikotin sertliğiniz ve aromanızı az da olsa değiştirebilir. Ancak diğer bir yandan da e-likiti iyice karıştırabilmek için ihtiyacınız olandan daha fazlasını alabilen bir şişeye ihtiyacınız var.
Eğer PG/VG için belirli bir karışım oranı arıyorsanız basit bir matematik yapabilirsiniz. Örneğimizde 50/50 karışım yapmak için 4mL daha PG’ye ve 25mL VG’ye ihtiyacınız var. Elde ettiğimiz 42/58 oranından daha yüksek bir VG karışımı oluşturmak istiyorsanız toplam PG miktarını azaltmak için daha sert seyreltilmiş nikotin kullanabilirsiniz veya bunun yerine VG ile seyreltilmiş nikotin kullanabilirsiniz.
7. Her şey tamam. Şimdi damlalığı şişeye takacağız ve kapağı kapatacağız.
8. Şişeyi çalkalayarak karıştırma işlemine başkayın. Nikotinin ve aromanın karışımda eşit dağıldığından ve iyi karıştığından emin olmak için şişeyi birkaç dakika çalkalayın. Ayrıca bileşenler zamanla ayrılacağı için e-likiti her kullanımdan önce tekrar çalkalamanız iyi bir tercih olacaktır. Eğer kollarınız çalkalarken kolayca yoruluyorsa kullanabileceğiniz çok çeşitli karıştırma cihazları mevcut.
9. E-likitiniz şimdi kullanım için hazır, ancak tatların zamanla değişebileceğini göz önünde bulundurun. Bu olay demlenme olarak adlandırılıyor. Demlenme, zamanla bileşenler ve havadaki oksijen arasındaki kimyasal reaksiyonlar sonucu oluşan süreçtir. Bu süreçte aromalar birbirine karışır ve az bir zaman aromalarınız üzerinde büyük değişiklikler yapabilir. Birçok e-likit eğer günlerce ve hatta haftalarca demlenme için bekletilirse çok daha iyi bir tat vermeye başlar. Bir kez çalkaladığınızda, kapağı açık bırakın ve formülün nefes alması için birkaç gün dinlenmesine izin verin. Eğer krema, vanilya, muhallebi gibi aromalar kullanıyorsanız, demlenmenin bu aromaları daha iyi şekilde kendilerini öne çıkarmaları için gerekli vakti vereceğini bilmelisiniz.
İşte temel adımları öğrendiniz. (do it yourself) DIY e-likitler konusunda usta olmak için size gerekli olan diğer şeyler hayal gücü, deney ve deneyim.